قواعد افعال ناقصه ( ۱ از ۲)
قواعد افعال ناقصه ( ۱ از ۲)
درس «قواعد افعال ناقصه (۱ از ۲) از کتاب «دین و زندگی یازدهم »
خلاصه ویدیو آموزشی درس « قواعد افعال ناقصه (۱ از ۲) »از کتاب «عربی » پایه «یازدهم» با تدریس «صادق رزبان » از اساتید برتر «عربی »
افعال ناقصه
افعال ناقصه : فعل‌هایی هستند كه بر سر جملات اسمیه می‌آیند و با آمدن آنها تغییراتی از نظر اعراب در جملات اسمیه به وجود می‌آورند . مانند :
اَلرَّبــــــیــعُ لَـــــطــیــــــفٌ . ( جمله‌ی اسمیه ) بهار لطیف است .
كــــــانَ اَلرَّبــیــعُ لَــطــیـــفاً . ( جمله‌ی اسمیه ) بـهار لطیف بود .
فعل ناقصه اسم كان مرفوع خبر كان منصوب
نكته‌ی مهم : با آمدن یكی از افعال ناقصه ( كانَ ) بر سر جمله‌ی اسمیه ، خبر كان ( لطیف ) منصوب ــَــًـ گردیده است . نكته‌ی مهم 1: افعال ناقصه ، افعالی هستند كه در ابتدای جملات اسمیه می‌آیند و مبتدا را در حالت رفعی ــُــٌـ باقی گذاشته و خبر را منصوب ــَــًـ می‌كنند. ( رافع مبتدا و ناصب در خبر هستند ) . مانند :
كــــــــــانَ اَلـــــَّرجــــــلُ حَـــــلیــــــماً ( مرد صبور و بردبار بود )
فعل ناقصه اسم كان و مرفوع خبر كان و منصوب
« كانَ : بود » از افعال ناقصه است كه چون بر سر مبتدا و خبر بیاید :
1- مبتدا به عنوان اسم افعال ناقصه « مرفوع ــُــٌـ » می‌ماند . 2- خبر به عنوان خبر افعال ناقصه «منصوب ــَــًـ » می‌شود .
نكته‌ی مهم 2 : اسم‌های افعال ناقصه از جهت احكام و اعراب (آمدن بعد از فعل) شباهت به «فاعل» دارند ، زیرا فاعل بعد از فعل می‌آید و «مرفوع» است و اسم افعال ناقصه هم بعد از فعل ناقص می‌آید و « مرفوع » است . مانند :
جــاءَ حـــمیـــدٌ . صـــارَ حـــمـــیـــدٌ عـــاقِــــلاً . ( حمید عاقل شد )
فعل فاعل و مرفوع از افعال ناقصه اسم «صار» و مرفوع خبر «صار» منصوب
مهم‌ترین فعل‌های ناقصه‌ای كه مانند « كانَ » عمل می‌كنند ، عبارتند از:
صــــارَ : شد ، لَیــسَ : نیست ، اَصْبَحَ : گردید ، شد ، مادامَ : مادامی كه ، تا وقتی كه
نكته‌ی مهم 3 : همان طور كه در نكته دوم بیان شد ، رابطه‌ی افعال ناقصه با اسم خود دقیقاً مانند رابطه‌ی فعل و فاعل است: اسم افعال ناقصه مانند فاعل به سه صورت می‌آید :
اسم افعال ناقصه عبارتند از :
1- اسم ظاهر : لَیــسَ اَلْــمُســلِمُ كــاذِبــاً .
فعل ناقصه اسم لَیس و مرفوع خبر لَیس و منصوب
2- ضمیر بارز : كُـــنْــــتَ تِــلـمــیـذاً نَـــشیطاً .
فعل ناقصه و تَ اسم كان محلاً مرفوع خبر كان و منصوب
3- ضمیر مستتر : كُــــــنْ صــــادِقــــــاً
فعل ناقصه اسم كان انتَ مستتر محلاً مرفوع خبر كان و منصوب
نكته‌ی مهم 4 : خبر افعال ناقصه ، مانند خبر در جملات اسمیه بر سه نوع است :
انواع خبر افعال ناقصه
1- خبر مفرد : كـانَ اَلْمُســافِرُ جــالِساً خبر كان مفرد و منصوب
2- خبر جمله : كانَ اَلْـمُسافِرُ یـذْهَـبُ اِلی الْموقِفِ . خبر كان جمله فعلیه و محلاً منصوب
3- شبه جمله : كانَ اَلْـمُسافِرُ فِی السَّیارةِ . خبر كان شبه جمله ( جارومجرور ) و محلاً منصوب
نكته‌ی مهم ۵ : خبر افعال ناقصه در صورتی كه شبه جمله ( جار و مجرور ) باشد ، گاهی بر « اسم » مقدم می‌شود : لَیــسَ فِــی الْـــبــیــتِ رجــــلٌ
خبر مقدم لَیس محلاً منصوب اسم لَیس و مرفوع
نكته‌ی مهم ۶ : افعال ناقصه از جهت جنس و عدد با اسم خود مطابقت می‌كنند . ( مانند مبتدا و خبر )
مذكر مونث
صارَ علی مؤمناً . صارَتْ فاطمةُ مَوْمِنَةً.
لَیسَ تلمیذُ كاذباً. لَیسَتْ تلمیذةُ كاذبةً .
یكوُنُ التِّلمیذانِ ناجِحَینِ . تَكوُنُ التِّلمیذَتانِ ناجِحَتَنْنِ .
یكُوُنَ التَّلامیذُ ناجِحینَ . تَكُونُ التِّلمیذاتُ ناجحاتٍ .
در ویدیو آموزشی بعدی به آموزش « قواعد افعال ناقصه (۲ از ۲) حل تمارین » خواهیم پرداخت، با مدرسه مجازی آی نو همراه باشید.
درباره‌ی مدرسه مجازی آی نو چه می‌دانید؟
مدرسه مجازی آی نو همواره در تلاش است با ارائه ویدیوهای آموزشی درس « قواعد افعال ناقصه (۱ از ۲) » از کتاب «دین و زندگی»، به دانش‌آموزان عزیز کمک کند که بتوانند بهترین نتیجه را در امتحانات و کنکور کسب نمایند. در واقع هدف ما در مدرسه مجازی آی نو این است که بهترین و باکیفیت‌ترین ویدیوهای آموزشی و ویدیوهای حل تمرین، جمع بندی دروس و بسیاری خدمات آموزشی دیگر را به صورت رایگان در اختیار شما قرار دهیم. در آینده نزدیک سعی داریم با آماده کردن جزوات درسی و برگزاری امتحان آنلاین « قواعد افعال ناقصه (۱ از ۲) »، زمینه را برای شبیه‌سازی آزمون فراهم نماییم تا دانش‌آموزان به‌نوعی بتوانند قبل از فرا رسیدن روز امتحان، میزان تسلط خود را بر مفاهیم درسی، بسنجند.
